Türkiye’de Kobra Nerede Yaşar? Bir Antropolojik Perspektif Dünyanın farklı coğrafyalarındaki kültürler, insanlık tarihinin derinliklerinden bugüne kadar birbirinden çeşitli inançlar, ritüeller ve sembollerle şekillenmiştir. Bu çeşitlilik, sadece insanların kendi kimliklerini değil, aynı zamanda doğa ile olan ilişkilerini de yansıtır. Bu yazı, doğadaki bir varlık olan kobra yılanının Türkiye’deki varlığı üzerinden, toplumsal yapıları, kültürel anlamları ve sembolik kullanımlarını keşfetmeyi amaçlıyor. Kobra, sadece korkutucu bir yırtıcı olmakla kalmaz, aynı zamanda birçok kültürde güçlü bir sembol olarak karşımıza çıkar. Peki, Türkiye’de kobra nerede yaşar? Onun varlığı, sadece ekolojik bir fenomen değil, aynı zamanda toplulukların kimlikleriyle ve kültürel ritüelleriyle nasıl ilişkilidir? Gelin, kobra yılanının Türkiye’deki…
6 YorumKategori: Makaleler
“Karındaş,” bugünün gündelik Türkçesinde kulağa nostaljik gelen ama kökü çok somut bir hakikate dayanan bir sözcük: Aynı “karın”dan, yani aynı anneden doğan kardeş. Evet, “kardeş” kelimesinin ata biçimi. Fakat mesele sadece etimoloji değil; bu sözcüğün yanlış, ideolojik ve hukuki bağlamlardan kopuk kullanımına itirazım var. Karındaş Kime Denir? Romantik Masalları Bir Kenara, Tanımı Netleştirelim Önce iddiamı koyuyorum: “Karındaş” kelimesini “her tür yakınlık” için kullananlar, dili sulandırıyor; hukuku, kültürü ve tarihi bulanıklaştırıyor. Karındaş, kelime kelime okursak “karın-daş”: aynı anneden doğan kardeş. Yani uterin kardeş (ana bir), tam kardeş de olabilir ama vurgusu annededir. “Kandaş” (kan bağı olan) ile karıştırmak, “kardaş” (Azerice/Türk lehçelerinde…
Yorum BırakKartezyen Rasyonalizm Nedir? Akıl ve Toplum Arasında Bir Düşünce Yolculuğu Bazı kavramlar vardır ki onları anlamak, sadece tanımlarını bilmekle mümkün olmaz; onları farklı pencerelerden görmek, hissetmek ve üzerine düşünmek gerekir. “Kartezyen rasyonalizm” tam da böyle bir kavram. Kimimiz için aklın ve mantığın en saf hali, kimimiz içinse insanın kendini anlamaya çalıştığı bir yolculuktur. Peki Kartezyen rasyonalizm nedir, nereden doğmuştur ve neden hâlâ düşünce dünyasında bu kadar güçlü bir etkiye sahiptir? Rasyonalizmin Doğuşu: Akıl Çağının Temeli Kartezyen rasyonalizm, adını 17. yüzyılda yaşamış filozof René Descartes’tan alır. “Kartezyen” sözcüğü, onun Latinceleştirilmiş adı olan Cartesius’tan türetilmiştir. Rasyonalizm ise bilginin temel kaynağının duyular değil,…
6 YorumKan Çiçeği Ne İşe Yarar? (Küresel–Yerel Bir Yolculuk) Merhaba! Farklı açılardan bakmayı seven biri olarak bugün “Kan çiçeği ne işe yarar?” sorusunu; balkonlarımızın minik saksılarından dünya kültürlerine uzanan geniş bir pencereden konuşalım istiyorum. Rengine adını veren o canlı “kırmızı” bazen umut, bazen yas, bazen de dayanıklılık demek… Hadi birlikte hem küresel hem yerel hikâyelerine bakalım ve siz de kendi deneyimlerinizi yorumlarda paylaşın. Kısaca: “Kan çiçeği” adı, farklı bölgelerde kırmızı tonlu birden çok süs bitkisi için kullanılır; temel işlevi estetik değer katmak, polinatörleri (arı, kelebek) çekmek, yer yer kültürel/ritüel anlamlar taşımak ve şehir yaşamında mikro-ekolojik faydalar sağlamaktır. “Kan Çiçeği” Ne Demek?…
6 YorumHûrî, İslam inancında cennette müminlere vaat edilen, saf ve güzel bakire kadınları ifade eden bir kavramdır. Kelime, Arapça kökenli olup, “hûr” (حور) kökünden türetilmiştir ve bu kök, “beyazlık” veya “gözün beyazının saf ve parlak olması” anlamına gelir. Türkçede ise “hûrî” şeklinde kullanılır ve bu kullanımda “-î” eki, “özellik taşıyan” anlamı katar [1]. Hûrîlerin Cennetteki Yeri Kur’an-ı Kerim’de hûrîler, cennetin nimetleri arasında yer alır. Örneğin, Rahman Suresi’nde “Onlar çadırlarda sadece eşleri için ayrılmış gözlerinin siyahı simsiyah, beyazı bembeyaz fevkalade güzel hûrîlerdir!” (Rahman, 55/72) şeklinde bir ifade bulunur. Ayrıca Vâkıa Suresi’nde “Bir de iri gözlü güzel yüzlü hûriler” (Vâkıa, 56/22) denir. Bu…
4 Yorumİzmir Karataş Nereye Bağlı? Küresel ve Yerel Perspektiflerden Derinlemesine Bir Analiz Bazı yerler vardır ki yalnızca coğrafi konumlarıyla değil, taşıdıkları kültürel anlamlarla da zihinlerde yer eder. “İzmir Karataş nereye bağlı?” sorusu da kulağa yalnızca basit bir yön sorusu gibi gelebilir ama aslında içinde tarih, kimlik, toplumsal hafıza ve hatta küresel anlamda şehirlerin nasıl algılandığına dair pek çok ipucu barındırır. Eğer sen de bir konunun farklı yönlerini merak eden, dünyaya hem yakından hem de uzaktan bakmaktan hoşlanan biriysen, bu yazı tam sana göre. — İzmir Karataş Nerede? Kısa ve Net Cevap İzmir’de “Karataş” denildiğinde aslında akla iki önemli unsur gelir: ilki…
8 Yorumİyi Kalpli Olmak Ne Demektir? Kahramanlık Değil, Gülümseyerek İnsan Kalabilmektir Şimdi dürüst olalım: “İyi kalpli olmak” dediğimizde çoğumuzun aklına Disney prensesi gibi sabah kuşlarla uyanan, kedilere mama dağıtan, hatta kuryeye kahve ısmarlayan süper insanlar geliyor. Ama gelin kabul edelim, gerçek hayatta iyi kalpli olmak bazen sabah trafiğinde kimseye korna çalmamak kadar küçük, bazen de markette son kalan çikolatalı gofreti başkasına bırakmak kadar kahramanca bir eylem olabilir. Yani öyle pelerin giymeye gerek yok; içten bir “kolay gelsin” de yeterli olabilir. Erkeklerin “İyilik Planı”: Çözüm Odaklı Kahramanlık Erkek beyni ilginç bir mühendislik harikasıdır. Duygusal konular söz konusu olduğunda bile içinde minik bir…
Yorum Bırakİlahiyat Sınıflar Karma mı? Küresel ve Yerel Dinamiklerle Çok Boyutlu Bir Bakış Eğitim dünyasında sık sık tartışılan bir konu var: İlahiyat fakültelerinde sınıflar karma mı olmalı, yoksa ayrı mı tutulmalı? Bu soru yalnızca akademik bir mesele değil; toplumların dini anlayışlarından toplumsal cinsiyet algılarına, kültürel değerlerinden eğitim politikalarına kadar uzanan derin bir tartışmanın da kapısını aralıyor. Gelin, bu meseleyi hem küresel hem de yerel boyutlarıyla birlikte ele alalım. Karma Eğitim: Tarihsel ve Küresel Bir Arka Plan Karma eğitim, yani kadın ve erkek öğrencilerin aynı sınıfta eğitim görmesi fikri, 19. yüzyılda Batı’da yaygınlaşmaya başladı. Özellikle ABD ve Avrupa’da modern eğitim reformlarıyla birlikte…
Yorum BırakHoşgörülü Olmak İyi Bir Şey Mi? Hoşgörü, farklılıkları kabul etme ve saygı gösterme erdemi olarak tanımlanabilir. Bu değer, bireylerin ve toplumların barış içinde bir arada yaşamasını sağlayan temel ilkelerden biridir. Ancak, hoşgörünün sınırları ve uygulanabilirliği konusunda farklı görüşler bulunmaktadır. Hoşgörünün Tarihsel Arka Planı Hoşgörü, tarih boyunca farklı kültürlerde ve dinlerde önemli bir erdem olarak kabul edilmiştir. Özellikle Aydınlanma dönemi düşünürleri, bireysel özgürlüklerin ve farklılıkların kabulünün önemini vurgulamışlardır. Voltaire’in “Söylediklerinize katılmıyorum, ama onları söyleme hakkınızı ölümüne savunacağım” sözü, hoşgörünün temel ilkelerinden birini ifade eder. [1] Günümüzde Hoşgörü ve Akademik Tartışmalar Günümüzde hoşgörü, sadece bireysel bir erdem değil, aynı zamanda toplumsal bir…
Yorum BırakHortum Hangi Maddeden Yapılır? Bir Psikolojik Mercek Altında Hortumlar hayatımızın pek çok alanında yer alır. Suyu taşımaktan, hava basıncı yaratmaya kadar geniş bir kullanım yelpazesinde kendilerine yer bulurlar. Ama bir psikolog için bu sıradan görünen nesne, farklı bir anlam taşır. Bir hortumu incelediğimizde, aslında üzerinde düşünmediğimiz, belki de her gün farkına varmadan etkileşime girdiğimiz çok daha derin bir katman olduğunu fark edebiliriz. Hortumlar, sıradan bir nesne olmanın çok ötesine geçer. Çoğu zaman, insan psikolojisini etkileyen gizli bir metafor gibi karşımıza çıkar. İçsel bir merakla, bu basit ama güçlü nesnelerin hangi malzemelerden yapıldığını, hayatımızda ne tür psikolojik etkiler yarattığını keşfetmek üzere,…
Yorum Bırak